Stanisław Trybuła
Stanisław Czesław Trybuła | |
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
02-01-1932 |
Data i miejsce śmierci |
28-01-2008 |
Zawód, zajęcie | |
profesor nauk matematycznych | |
Alma Mater |
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Wrocławski |
Doktorat |
1960 – Matematyka |
Habilitacja |
1968 – Matematyka |
Profesura |
1973 – nadzwyczajny |
Polska Akademia Nauki | |
Okres zatrudn. |
1956-1959 |
Uczelnia | |
Okres zatrudn. |
od 1955 do 1998 |
Odznaczenia | |
Stanisław Czesław Trybuła (ur. 2 stycznia 1932 w Rafałówce na Wołyniu, zm. 28 stycznia 2008 we Wrocławiu[1][2]) – polski matematyk i statystyk[2][1][3].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Stanisław Trybuła był uczniem Państwowego Gimnazjum i Liceum w Rypinie, ale maturę zdawał jako ekstern Państwowego Liceum im. Kopernika w Toruniu w 1950 r.[4] W 1950 roku rozpoczął studia matematyczne na Uniwersytecie Toruńskim, gdzie ukończył studia I stopnia. Studia magisterskie ukończył we Wrocławiu w 1955 roku i został przyjęty do pracy na Politechnice Wrocławskiej w Katedrze Matematyki. Praca magisterska dotyczyła pewnych zagadnień z teorii gier. Pracując naukowo pod kierunkiem prof. Hugona Steinhausa zajmował się rachunkiem prawdopodobieństwa, statystyką matematyczną oraz zagadnieniami z teorii funkcji decyzyjnych. W latach 1956–1959 był aspirantem w Instytucie Matematycznym PAN w Warszawie. W 1959 roku został kandydatem nauk matematycznych. Pracę doktorską pod kierunkiem prof. Hugona Steinhausa O minimaksowej estymacji obronił w 1960 r.[5] Stopień doktora habilitowanego uzyskał 1968 roku na podstawie rozprawy Plany sekwencyjne i zmienne losowe. Przewód habilitacyjny przeprowadził na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1973 r. został profesorem nadzwyczajnym, a w 1988 r. profesorem zwyczajnym nauk matematycznych[6]. Na emeryturę przeszedł w 1998 r. Zmarł 28 stycznia 2008 r., został pochowany na Cmentarzu Osobowickim[7][8][9] we Wrocławiu.
Dorobek[edytuj | edytuj kod]
Współpracował z Instytutem Automatyki Systemów Energetycznych we Wrocławiu. Po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego został kierownikiem Zakładu Teorii Sterowania w tym Instytucie, a następnie Zastępcą Dyrektora ds. Badań Podstawowych. Wspólnie z inżynierami rozwiązywał metodami matematycznymi znaczące problemy związane ze sterowaniem połączonych systemów energetycznych krajów RWPG.
Opublikował 102 prace samodzielnie i 38 współautorskich[10][11], w tym 2 monografie oraz podręczniki akademickie ze statystyki matematycznej i teorii gier[12][13][14][15]. Po utworzeniu Wydziału Podstawowych Problemów Techniki w 1968 roku pełnił różne obowiązki w strukturach Politechniki Wrocławskiej. Przez kilka pierwszych lat od powstania studiów doktoranckich był ich kierownikiem. Wypromował wielu doktorów matematyki i nauk technicznych[2][5].
Za całokształt twórczości naukowej, dydaktycznej i wychowawczej uhonorowany został m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (w 1974), Medalem „Zasłużony Nauczyciel” (w 1982) i Medalem Komisji Edukacji Narodowej (w 1985) oraz trzykrotnie nagrodą państwową (zespołową z zakresu zastosowań matematyki do energetyki w 1973 oraz indywidualną w 1978 i 1986 roku)[2]. W 1972 otrzymał przyznaną przez Polskie Towarzystwo Matematyczne Nagrodę Główną PTM za osiągnięcia w dziedzinie zastosowań matematyki[16][17] ufundowana przez MNSWiT a w 1987 Nagrodę im. Hugona Steinhausa[18].
Brydż[edytuj | edytuj kod]
Stanisław Trybuła był wybitnym polskim brydżystą sportowym. Dwukrotnie zdobył mistrzostwo Polski par: w 1966 r. (z Maciejem Wołyńskim) i 1975 r. (z Ryszardem Jakubowskim)[19][20]. Miał tytuł mistrza międzynarodowego[21]. Opracował konwencję licytacji forsującej po Staymanie znaną jako „transfer Trybuły”[22][23][24].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Krzysztof Szajowski, Prof. dr hab. Stanisław Trybuła (1932–2008), „Pryzmat. Pismo Informacyjne Politechniki Wrocławskiej”, 221, 2008, s. 38-39 [dostęp 2024-05-20] .
- ↑ a b c d Krzysztof J. Szajowski , Stanisław Czesław Trybuła (1932–2008), „Wiadomości Matematyczne”, 45 (1), 2011, DOI: 10.14708/wm.v45i1.74 [dostęp 2024-05-20] .
- ↑ Prof. zw. dr hab. Stanisław Trybuła, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2010-02-14] .
- ↑ Witold Kosiński, Krzysztof J. Szajowski, Zastosowania Matematyki Ze Stanisławem Trybułą (1932–2008), „Mathematica Applicanda”, 38 (1), 2010, s. 1–3, DOI: 10.14708/ma.v38i1.256 [dostęp 2024-05-20] .
- ↑ a b Stanisław Czesław Trybuła in Mathematical Genealogy Project. [dostęp 2020-12-19]. (ang.).
- ↑ Marek Burak , Piotr Pregiel , Tytularni profesorowie Politechniki Wrocławskiej 1945–1967, Politechnika Wrocławska, s. 11,102, ISBN 978-83-7493-885-3 [dostęp 2022-05-22] .
- ↑ Matematyczne zaduszki
- ↑ Wyszukiwarka miejsca pochówku we Wrocławiu. [w:] Pole/Grób/Rząd: 146GUB/36/1 od alejki Osobowice [on-line]. [dostęp 2021-02-24].
- ↑ Lokalizacja miejsca pochówku w BillionGraves. [dostęp 2021-02-24].
- ↑ Stanisław Trybuła: Lista publikacji w MathSciNet. 1972, American Mathematical Society [dostęp 2021-02-19]. (ang.).
- ↑ Stanisław Trybuła: Lista publikacji w zbMATH. 1972, FIZ Karlsruhe GmbH [dostęp 2021-02-19]. (ang.).
- ↑ Stanisław Trybuła: Sequential estimation in processes with independent increments. T. 60. 1968, seria: Dissertationes Mathematicae.
- ↑ Stanisław Trybuła: Some investigations in minimax estimation theory. T. 240. 1985, seria: Dissertationes Mathematicae. ISBN 83-01-06170-7.
- ↑ Stanisław Trybuła: Statystyka matematyczna z elementami teorii decyzji. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2001. ISBN 83-7085-577-6.
- ↑ Stanisław Trybuła, Tadeusz Radzik: Gry czasowe. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2003. ISBN 83-7085-686-1.
- ↑ Stanisław Trybuła: Nagroda Główna PTM. 1972. [dostęp 2020-12-19]. (ang.).
- ↑ Krótkie informacje. „Wiadomości Matematyczne”. XIX (Annales Societatis Mathematicae Polonae, Series II), s. 68-71, 1975. Warszawa: Polskie Towarzystwo Matematyczne. DOI: 10.14708/wm.v19i01.3258. ISSN 2543-991X.
- ↑ Stanisław Trybuła: Nagroda główna PTM im. Hugona Steinhausa. 1987. [dostęp 2020-12-19]. (ang.).
- ↑ Marian Wierszycki , Mistrzostwa Polski Par Open [online], archive.ph [dostęp 2022-07-21] .
- ↑ Karol Mykietyn
- ↑ Stanisław Trybuła, [w:] Klasyfikacja PKL PZBS [online], MSC Cezar [dostęp 2022-07-21] .
- ↑ Krzysztof Jassem, Mój Wspólny Język [online], jassem.pl, 1 kwietnia 2010 [dostęp 2022-07-21] .
- ↑ Trybuła transfers, [w:] Bogumił Seifert , Selim Achmatowicz (red.), Encyklopedia brydża, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, ISBN 83-01-12211-0, OCLC 38490139 .
- ↑ 00 WJ XXI plus MAKARON [online], bridgeok.cba.pl [dostęp 2022-07-21] .
- Polscy brydżyści sportowi
- Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Polscy matematycy XX wieku
- Polscy matematycy XXI wieku
- Polscy statystycy
- Wykładowcy Politechniki Wrocławskiej
- Absolwenci Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
- Urodzeni w 1932
- Zmarli w 2008
- Pochowani na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu
- Laureaci Nagrody im. Hugona Steinhausa
- Dydaktycy matematyki